อุณฺหกาลสฺมิญฺหิ อคฺคิ สีตกาเล จ วาโต ทุกฺขสฺส อารมฺมณํ, นิจฺจมฺปิ โภควินาสาทโย โทมนสฺสสฺสฯ ตสฺมา วินาปิ อนิจฺจฏฺเฐน อนินฺทฺริยพทฺธํ ทุกฺขนฺติ วตฺตพฺพํฯ กมฺมกิเลเสหิ ปน อนิพฺพตฺตตฺตา ทุกฺขํ อริยสจฺจนฺติ น วตฺตพฺพํ, ตถา มคฺเคน อปริญฺเญยฺยตฺตาฯ ยสฺมา ปน ติณกฏฺฐาทินิโรโธ วา อุตุพีชาทินิโรโธ วา ทุกฺขนิโรธํ อริยสจฺจํ นาม น โหติ, ตสฺมา อินฺทฺริยพทฺธํ ทุกฺขญฺเจว อริยสจฺจญฺจ, อิตรํ ปน ทุกฺขเมวาติ อิทํ นานตฺตํ ทสฺเสตุํ ปฏิชานาติฯ ยถา อินฺทฺริยพทฺธสฺสาติอาทิวจนํ อินฺทฺริยพทฺธสฺส ปริญฺญาย พฺรหฺมจริยวาสํ ปริญฺญาตสฺส ปุน อนุปฺปตฺติํ ทีเปติฯ เตเนเวตฺถ สกวาทินา ปฏิกฺเขโป กโตฯ ‘‘ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺข’’นฺติ วจเนน ปน สงฺคหิตสฺส อนินฺทฺริยพทฺธสฺส ทุกฺขภาวํ ปฏิเสเธตุํ น สกฺกาติ, ตสฺมา อสาธกนฺติฯ

อินฺทฺริยพทฺธกถาวณฺณนาฯ

5. ฐเปตฺวา อริยมคฺคนฺติกถาวณฺณนา

[789-790] อิทานิ ฐเปตฺวา อริยมคฺคนฺติกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ‘‘ยสฺมา อริยมคฺโค ‘ทุกฺขนิโรธคามินิปฏิปทา’ติ วุตฺโต, ตสฺมา ฐเปตฺวา อริยมคฺคํ อวเสสา สงฺขารา ทุกฺขา’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ เหตุวาทานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ ‘‘ยทิ เอวํ สมุทยสฺสาปิ ทุกฺขภาโว อาปชฺชตี’’ติ โจเทตุํ ทุกฺขสมุทโยปีติ อาหฯ อิตโร เหตุลกฺขณํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติฯ ปุน ปุฏฺโฐ ปวตฺตปริยาปนฺนภาวํ สนฺธาย ปฏิชานาติฯ ตีเณวาติ ปญฺเหสุ สุตฺตวิโรธภเยน ปฏิกฺขิปติ, ลทฺธิวเสน ปฏิชานาติฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

ฐเปตฺวา อริยมคฺคนฺติกถาวณฺณนาฯ